Neraskeun kumpulan koleksi lengkep Paribasa jeun babasan Sunda sareng hartosna anu diserat tipayun. Salajengna ieu tambihanana.
300 Paribasa Jeung Babahasaan Sunda
Di handap ieu kutipan sae paribasa jeung babasan sunda bagean salajengna :201. Gantung teureuyeun.
Hartina : Henteu bisa terus daharna, sabab dahareunana geus béak atawa daharna kapaksa kudu eureun heula, ku lantaran aya dahareun nu didagoan.
202. Nyium bari ngégél.
Hartina .
I. Omonganana mah hadé, ngan haté jeung maksudna goréng.
II. Salakina dipisobat, ari pamajikanana dibogohan atawa sabalikna : Pamajikanna dipisobat, ari salakina dibogohan.
203. Ngégél curuk.
Hartina:
I. Teu meunang naon-naon atawa teu kabagian naon-naon.
II. Teu hasil maksud.
204. Ulah unggut kalinduan, ulah gedag kaanginan.
Hartina : Ulah kagoda, kaganggu atawa kabéngbat ku rupa-rupa, lamun urang keur nyanghareupan hiji maksud anu hadé.
205. Ngagedag bari mulungan.
Hartina : Nanyakeun hiji perkara ka batur anu urang tacan nyaho, tapi embung kanyahoan yén tacan nyaho. Ku lantaran kitu, api-api geus nyaho.
206. Gedé gunung pananggeuhan.
Hartina : Adigung ku lantaran boga kolot atawa baraya baleunghar atawa jareneng.
207. Gedé hulu.
Hartina : Adigung.
208. Gedé-gedé kayu randu, dipaké pamikul bengkung, dipaké lincar sok anggang, dipaké pancir ngajedig.
Hartina : Ngeunaan ka jelema anu jangkung tur dedeg, ngan hanjakal gawéna jeung karajinanana goréng.
209. Geledug cés.
Hartina : Disangka arék hébat, tapi buktina atawa jadina mah henteu kitu.
210. Nyalindung ka gelung.
Hartina : Milu hirup ka pamajikan anu loba pakayana.
211. Legok tapak genténg kadék.
Hartina : Loba luangna, pangalamanana jeung kanyahona.
212. Geulis sisi, laur gunung, sonagar huma.
Hartina: Ari rupa mah tegep, ngan dangong dusun.
213. Geus cumarita
Hartina: Geus kawin sarta imah-imah sorangan; geus misah ti kolot.
214. Gindi pikir belang bayah.
Hartina: Goréng haté, dolim; julig; dengki.
215. Ginding kakampis.
Hartina : Ari paké mah ginding, ngan duit teu boga.
216. Dipiamis buah gintung.
Hartina : Disangka hadé jeung bageur, tapi buktina goréng jeung jahat.
217. Pagirang-glrang tampian.
Hartina : Paunggul-unggul nyiar rejeki; teu daék silih seblokan.
218. Giri lungsi tanpa hina.
Hartina : Nu luhur jeung nu handap sarua baé, ulah dihina!219. Anjing ngagogogan kalong.
Hartina : Mikahayang nu moal bakal kasorang.
220. Hadé gogog, hadé tagog.
Hartina : Hadé basa jeung hadé tingkah-lakuna deuih.
221. Nya ngagogog nya mantog.
Hartina : Nya nitah ka batur, nya prak ku manéh.
222. Goong nabeuh manéh.
Hartina : Ngunggulkeun diri atawa kulawarga sorangan.
223. Goong saba karia.
Hartina : Datang sorangan ka nu keur kariaan sanajan henteu diondang ogé, maksudna hayang dititah digawé sangkan seubeuh baranghakan.
224. Mobok manggih gorowong.
Hartina : Aya lantaran pikeun ngalaksanakeun kahayang anu henteu gampang pihasileunana.
225. Teu gugur teu angin.
Hartina : Saméméh kajadian naon-naon, teu aya pisan béja, lantaran, atawa cicirén heula.
226. Gunung tanpa tutugan = Sagara tanpa tepi.
Hartina : Euweuh anggeusna, euweuh béakna.
227. Gurat batu.
Hartina : Pageuh kana jangji.
228. Guru, ratu, wongatua karo.
Hartina : Guru, Raja atawa Kapala Nagara, indung-bapa jeung mitoha, wajib dihormat jeung diturut paréntahna.
229. Halodo sataun lantis ku hujan sapoé.
Hartina : Kahadéan anu sakitu-lilana jeung gedéna, leungit ku kagoréngan atawa kacua sakali, tur leutik.
230. Taya halodo panyadapan.
Hartina : Terus baé digelendeng atawa dicarékan.
231. Hambur bacot, murah congcot.
Hartina : Goréng sungutna jeung sok mindeng nyarékan deuih, tapi béréhan. Sok daék barangbéré dahareun.
232. Hampang birit.
Hartina : Daékan dititah.
233. Hampang leungeun.
Hartina : Babari neunggeul, babari mergasa.
234. Handap lanyap.
Hartina : Handap asor, daék ngahormat ka batur, tapi boga haté luhur, tungtungna sok ngunghak jeung kurang ajar. Temahna batur loba anu teu resepeun.
235. Hirup dinuhun, paéh dirampés.
Hartina: Rido pisan, pasrah pisan; teu boga kahayang naon-naon
236. Hapa-hapa gé ranggeuyan.
Hartina : Miskin-miskin ogé da boga salaki, aya nu ngurus jeung nangtayungan.
237. Haréwos bojong.
Hartina : Harewos anu cukup tarikna, nepi ka kadéngé ku jelema anu deukeut kalawan tétéla pisan.
238. Getas harupateun = Pingges harupateun.
Hartina : Gampang pisan nyalahkeun atawa ngahukum ka batur.
239. Harus omong batan goong.
Hartina : Béja téh sasarina sok gampang jeung gancang naker nerekabna, ku lantaran umumna sok pabéja-béja.
240. Héjo tihang.
Hartina : Resep jeung remen gunta-ganti imah, tempat atawa pagawéan.
241. Hérang-hérang kari mata, teuas-teuas kari bincurang.
Hartina : Bareto mah beunghar, ayeuna kari miskinna.
242. Hérang caina beunang laukna.
Hartina: Nu dipikahayang bisa laksana tur henteu kalawan nganyenyeri batur.
243. Sahérang-hérangna cai béas.
Hartina : Galibna haté téh hésé pisan beresihna ka jelema anu geus bukti tas nganyenyeri ka urang.
244. Henteu gedag bulu salambar.
Hartina : Henteu sieun atawa gimir saeutik-eutik acan.
245. Heueuh-heueuh bueuk.
Hartina : Ngarempugan ari di luarna mah, ngan baé henteu terus jeung haténa.
246. Nyieun heuleur jeroeun huma.
Hartina : Henteu raket jeung dulur, paharé-haré baé.
247. Heuras létah.
Hartina : Ku lantaran heuras haténa, omonganana ogé nyarugak, matak teu ngeunah ka batur.
248. Totopong heureut dibébér-bébér, geus tangtu soéh.
Hartina : Hésé béléké pisan nyukupkeun rejeki anu saeutik, lamun kasusahanana loba tur gedé.
249. Heurin ku létah.
Hartina : Hayang jeung perlu ngabéjakeun hiji perkara, ngan sieun pok, ku lantaran loba karisi/ karémpan.
250. Kahieuman bangkong.
Hartina : Ku ayana barang titipan di urang, urang téh nepi ka jiga beunghar katénjona ku batur mah, padahal miskin teu boga naon-naon.
251. Ngahihileudan
Hartina : Ngahalangan jadina hiji perkara, upamana jual-beuli, kawin jeung loba-loba deui, ku ngagogoréng, mitenah nu lain-lain sangkan ulah jadi.
252. Inggis batan maut hinis = Rémpan batan mesat gobang.
Hartina : Inggis jeung paur kabina-bina.
253. Haripeut ku teuteureuyeun.
Hartina : Gancang atoh dina meunangna rejeki: naha duit, kadaharan atawa barang, kalawan teu ngingetkeun balukarna, ieu téh rejeki halal atawa haram.
254. Teu hir teu walahir, teu kakak teu caladi, teu aro-aro acan.
Hartina : Teu baraya, teu kaka, teu adi, teu alo-alo acan. Teu baraya saeutik-eutik acan. Deungeun-deungeun tulén.
255. Hirup dinuhun, paéh dirampés.
Hartina : Pasrah pisan, rido pisan: teu boga kahayang naon-naon.
256. Hirup ku panyukup, gedé ku paméré.
Hartina : Hirup samahi-mahi ku paméré batur baé, sabab teu purun hojah sorangan dina enggoning nyiar kipayah.
257. Hirup ulah manggih tungtung, paéh ulah manggih béja.
Hartina : Kudu bageur, kudu hadé laku-lampah, supaya alus kacaritakeunana.
258. Hujan cipanon
Hartina : Ceurik balilihan.
259. Hulu gundul dihihidan.
Hartina:
Nu keur untung tambah untung.
Nu keur ngeunah tambah ngeunah.
Nu keur mulia tambah mulia.
260. Nyanghulu ka jarian.
Hartina : Ngawula ka jelema anu sahandapeun harkatna atawa pangartina.
261. Hunyur mandéan gunung.
Hartina : Nyaruaan ka jelema anu saluhureun harkatna, darajatna atawa pangabogana.
262. Nya di hurang, nya di keuyeup.
Hartina : Di unggal jelema ogé, nya kitu baé, taya bédana, sarua. Mungguhing wiwirang atawa kateungeunahan haté mah, boh di ménak boh di somah, sarua baé teu aya bédana saeutik-eutik acan.
263. Dihurun-suluhkeun = Dikompét-daunkeun
Hartina Teu dibéda-béda, disaruakeun baé. Lamun goréng, goréng kabéh; lamun hadé, hadé kabéh.
264. Ngahurun balung ku tulang.
Hartina : Diuk bari nangkeup tuur ku lantaran keur prihatin, upamana : keur teu boga gawé, euweuh duit, euweuh dahareun jeung euweuh pakéeun.
265. Hurung nangtung, siang leumpang.
Hartina : Ginding, karana maké papakéan atawa perhiasan anu aralus.
266. Ieu aing.
Hartina : Boga rasa pangpunjulna, pangbeungharna atawa panggagahna.
267. Ilang along margahina, katinggang pangpung dilebok maung, rambutna salambar, getihna satétés, ambekanana sadami, agamana darigamana, kaula nyérénkeun.
Hartina : Masrahkeun sagala-galana, hadéna, goréngna, bagjana, cilakana.
268. Indit sirib anak-éwé.
Hartina : Teu saurang-urang acan anu ditinggalkeun, awéwé-lalaki, kolot-budak, dibawa kabéh.
269. Teu nginjeum ceuli, teu nginjeum mata.
Hartina : Ngadéngé jeung nénjo sorangan, lain cenah jeung baruk.
270. Indung lembu bapa banténg.
Hartina : Ti indung ti bapa turunan beunghar.
271. Indung suku ogé moal dibéjaan.
Hartina : Baraya nu pohara deukeutna ogé moal rek dibéjaan.
272. Inggis batan maut hinis.
Hartina : Pohara risina.
273. Ipis kulit beungeut.
Hartina : Gedé kaéra
274. Pakotrék lteuk.
Hartina : Laki-rabi ti ngongora nepi ka kolot pisan, pada-pada geus jadi aki-aki, nini-nini.
275. Iwak nangtang sujén.
Hartina : Wani nyorang picilakaeun, pibalaieun atawa pibahayaeun.
276. Leumpeuh yuni.
Hartina : Gampang pisan kaancikan susah haté, atawa teu kuat nahan gogoda.
277. Miyuni hayam kabiri.
Hartina :
Leutik burih, babari sumerah éléh.
Lalaki nu babari sumerah ka awéwé.
278. Legok tapak, genteng kadék.
Hartina Loba luangna, loba pangalamanana.
279. Ngadék sacékna, nilas saplasna.
Hartina : Ngomong (nyarita) anu teu dileuwihan atawa dikurangan.
280. Kajeun panas tonggong, asal tiis beuteung.
Hartina : Kajeun teuing capé digawé, asal bisa dahar kalawan cukup.
281. Ginding kakampis.
Hartina : Ari paké mah ginding, ngan duit teu boga.
282. Ngarep-ngarep kalangkang heulang.
Hartina : Ngarep-ngarep hiji perkara anu kacida banggana jeung susah pihasileunana.
283. Kalapa bijil ti cungap.
Hartina : Ngucah-ngacéh rasiah sorangan, anu matak cilaka.
284. Méré langgir kalieun.
Hartina : Méré naon-naon anu bisa jadi aya pisusaheunana atawa pibalaieunana.
285. Kai teu kaur ku angin.
Hartina : Unggal jelema awal-ahir tangtu bakal pinanggih jeung kasusahan.
286. Tinggar kalongeun.
Hartina : Teu sieun atawa teu nurut, ku lantaran remen teuing digelendeng atawa dicarékan.
287. Ngéplék jawér, ngandar jangjang, miyuni hayam kabiri.
Hartina : Leutik burih, borangan, sieunan, kecing.
288. Kandel kulit beungeut.
Hartina : Teu boga kaéra.
289. Ngandung haté.
Hartina : Aya kanyeri ti batur, tapi teu ditémbongkeun. Balukarna: rasa teu ngeunah téh aya baé, teu leungit-leungit.
290. Ngarep-ngarep béntang ragrag.
Hartina : Ngarep-ngarep anu pamohalan bakal kasorang atawa kajadian.
291. Buntut kasiran.
Hartina : Korét.
292. Cikaracak ninggang batu, laun-laun jadi legok.
Hartina : Najan bodo asal leukeun diajarna laun-laun ogé tangtu bisa.
293. Kawas kacang nlnggang kajang.
Hartina : Ngomongna tarik tur gancang, biasana ngeunaan ka awéwé nu keur ngambek bari nyarékan.
294. Kéjo asak, angeun datang.
Hartina : Sapagodos jeung maksud urang, atuh teu talangké deui harita kénéh dilaksanakeun.
295. Leuleus kéjo poena.
Hartina : Beuki lila beuki bageur jeung sabar, anu tadina mah sakitu bengisna.
296. Kélék jalan.
Hartina : Ngeunaan tempat anu teu gampang didatanganana, karana tempatna jauh ti jalan gedé.
297. Ulah ngéok, méméh dipacok.
Hartina : Lamun urang nyanghareupan pagawéan anu bangga, prung baé heula lampahan, ulah arék horéam ti saméméhna.
298. Sieun képlok, tuluy bahé.
Hartina : Risi bisi rugi ku saeutik, ahirna rugi gedé.
299. Daharna sakésér daun.
Hartina : Ngeunaan ka barudak anu remen pisan dahar, méh taya towongna.
300. Kebo mulih pakandangan.
Hartina : Balik ka lembur sorangan sabadana ngumbara di lembur batur.
Tah eta 300 paribasa jeung babahasaan sunda sareng naon hartosna anu lengkep dina kempelan koleksi paribasa sunda terlengkap. Pamugi manfaat. Amin